చారిత్రక ప్రాముఖ్యత
హిందూ పురాణాల ప్రకారం.. దేవతలు, రాక్షసులు క్షీర సాగర మథనం చేస్తున్నప్పుడు అమృతం వచ్చిన సందర్భాన్ని పురస్కరించుకుని కుంభమేళాను జరుపుతారు. పురాణ కథ ప్రకారం, పాల సముద్రాన్ని మథిస్తున్న సమయంలో, అమృతం ఉన్న కుండ (కుంభం) వస్తుంది. ఆ అమృతాన్ని స్వాధీనం చేసుకోవడం కోసం దేవతలు, రాక్షసుల మధ్య భీకర యుద్ధం జరిగింది, ఫలితంగా, ఆ కుండలో నుంచి అమృతపు చుక్కలు భూమిపై నాలుగు ప్రదేశాలలో పడ్డాయి. ఆ ప్రదేశాలు ప్రయాగ్ రాజ్ (అలహాబాద్), హరిద్వార్, ఉజ్జయిని, నాసిక్. అందువల్ల ఈ నాలుగు ప్రదేశాలను పవిత్రంగా భావించి, ఆయా ప్రదేశాల్లో కుంభమేళా నిర్వహిస్తారు.